در حالی که صندوقهای رأیگیری در سراسر ۱۸ استان عراق در تاریخ سهشنبه، ۱۱ نوامبر بسته شد، ششمین دوره انتخابات پارلمانی این کشور با مشارکت بیش از ۵۵درصدی واجدان شرایط ثبتشده به پایان رسید. این انتخابات که برای تعیین ۳۲۹ کرسی مجلس نمایندگان برگزار شد، در فضایی از بیاعتمادی عمومی به نخبگان سیاسی و تحریمهای هدفمند جریانهای کلیدی، نمادی از تلاش عراق برای حفظ تعادل شکننده دموکراسی خود پس از دو دهه از سقوط رژیم بعثی به شمار میرود. به گزارش الجزیره، بیش از ۷ هزار و ۷۰۰ نامزد از ۱۱۴ فهرست انتخاباتی برای کسب کرسیها رقابت کردند در حالی که کمیسیون عالی مستقل انتخابات(IHEC) نتایج اولیه را تا پایان امروز منتشر خواهد کرد. این فرایند که با تمرکز بر اصلاحات پس از اعتراضات ۲۰۱۹، به دنبال تقویت شفافیت و کارایی است، میتواند سرنوشت دولت آینده را در برابر فشارهای داخلی و منطقهای رقم بزند.
آرامش امنیتی و رشد مشارکت
رأیگیری عمومی از ساعت ۷ صبح تا ۶ عصر به وقت محلی در ۸هزار و ۷۰۳ مرکز رأیگیری و با حضور بیش از ۴ هزار و ۵۰۰ صندوق الکترونیکی انجام شد.
به گزارش رویترز، رأیگیری ویژه برای نیروهای امنیتی، نظامی و آوارگان در اردوگاهها روز یکشنبه (۹ نوامبر) برگزار شد و مشارکت ۵/۸۲ درصدی را ثبت کرد؛ رکوردی که کمیسیون عالی مستقل انتخابات آن را «گامی رو به جلو» توصیف کرده است.
در مجموع از ۲۱.۴ میلیون واجد شرایط ثبتشده، حدود ۱۰.۹ میلیون نفر در رأیگیری عمومی شرکت کردند که نرخ کلی را به بیش از ۵۵ درصد رساند. خبرگزاری آناتولی گزارش داده این رقم، با احتساب ۱.۰۸۴ میلیون رأیدهنده نظامی و ۷۷ درصدی آوارگان، به ۱۲ میلیون رأیدهنده کل میرسد.
امنیت انتخابات توسط کمیته عالی امنیتی با حضور هزار و ۲۰۰ ناظر بینالمللی از سازمان ملل تأمین شد. به نقل از الجزیره، تنها ۱۳۲ تخلف جزئی مانند تبلیغات غیرمجاز گزارش شد و انتقال صندوقها به انبارهای مرکزی بدون حادثه عمده انجام گرفت. با این حال، به گزارش نیویورک تایمز، جو عمومی با بیمیلی جوانان – که ۶۰ درصد جمعیت را تشکیل میدهند – همراه بود و تحریمهای سیاسی بر فضای انتخابات سایه افکنده است. نخستوزیر، محمد شیاع السودانی این مشارکت را «تعهد مردم به دموکراسی» خواند، در حالی که تحلیلگران چتم هاوس هشدار میدهند بدون اصلاحات ساختاری، این انتخابات ممکن است به «تقسیم مجدد قدرت نخبگان» منجر شود.
شکافهای جغرافیایی و قومی
نرخ مشارکت در استانها متنوع بود و نشاندهنده تفاوتهای قومی و منطقهای است. به گزارش نشنال، تا ظهر روز انتخابات، استانهای سنینشین صلاحالدین با ۳۱.۵۷ درصد، نینوا با ۳۰.۶۷ درصد و انبار با ۳۰.۵۱ درصد پیشتاز بودند که این امر به رقابتهای محلی و کمپینهای ضدفساد نسبت داده میشود. در مقابل، استانهای مرکزی و جنوبی مانند بغداد و بصره – با تمرکز بر ائتلافهای شیعه – مشارکت پایینتری حدود ۲۵-۲۳ درصد را در ساعات اولیه نشان دادند که به گزارش الجزیره، ناشی از بیاعتمادی به سیستم «محاصصه طائفیه» (تقسیم قدرت بر اساس مذهب و قومیت) است. به نقل از شفق نیوز، در اقلیم کردستان، استانهای اربیل و دهوک مشارکت حدود ۲۸ درصدی داشتند، در حالی که سلیمانیه با ۲۲ درصد پایینترین نرخ را ثبت کرد. این الگوها، طبق پستهای اخیر در ایکس از حساب Iraq Zone، بر اهمیت کمپینهای محلی برای افزایش حضور جوانان تأکید میکند.
بازآرایی قدرت شیعی در قالب مشارکت و تحریم
این انتخابات در چارچوب نظام سهگانه (نخستوزیر شیعه، رئیسجمهور کرد، رئیس پارلمان سنی) برگزار شد؛ اما تحریم جریان صدر به رهبری مقتدی صدر – که در ۲۰۲۱ بزرگترین فراکسیون را داشت – رقابت را تغییر داد. به گزارش الجزیره، صدر هوادارانش را به تحریم فراخواند تا به «فساد و نفوذ خارجی» اعتراض کرده و این امر میتواند مشروعیت دولت آینده را تضعیف کند. در مقابل، ائتلاف «چارچوب هماهنگی» شیعی (شامل فهرستهای السودانی و نوری المالکی) با تمرکز بر ثبات و پروژههای عمرانی، شرکت گستردهای داشت. سنیها با حزب «تقدم» محمد الحلبوسی و کردها با اتحادیه دموکراتیک کردستان (KDP) و اتحادیه میهنی(PUK) فعال بودند، هرچند جنبش اسلامی کردستان تحریم کرد، به نقل از فانداسیون قرن آینده. به گزارش آتلانتیک کانسیل، نامزدهای مستقل (تنها ۷۵ نفر) فضایی محدود یافتند و سیستم نمایندگی تناسبی در ۱۸ حوزه استانی به نفع ائتلافهای بزرگ عمل کرد.
نتایج اولیه؛ پیشتازی چارچوب و انتظار برای مذاکرات
نتایج اولیه، بر اساس شمارش ۹/۹۹ درصدی آرا، از پیشتازی ائتلاف السودانی با بیش از ۵۰ کرسی در بغداد حکایت دارد. خبرگزاری فرانسه گزارش داده «چارچوب هماهنگی» شیعیان حدود ۱۸۵ کرسی غیررسمی را کسب کرده، در حالی که سنیها با ۲۵-۲۳ کرسی و کردها با رقابت نزدیک حزب دموکرات کردستان عراق (KDP) و اتحادیه میهنی کردستان (PUK)، موقعیت خود را حفظ کردهاند. این روند، حفظ نخستوزیری السودانی را محتمل میکند؛ اما تشکیل دولت ممکن است هفتهها طول بکشد، همانند بحران ۲۰۲۱. تحلیلگران مؤسسه مطالعات سیاست بینالملل (ISPI) پیشبینی میکنند بدون حضور صدر، مذاکرات پساانتخاباتی بر «ثلث تضمینی» (یکسوم پارلمان برای وتو) تمرکز کند.
گامی به سوی انتخابات دیجیتال
به منظور افزایش شفافیت، کمیسیون عالی مستقل انتخابات برای نخستین بار از ۳۹ هزار صندوق الکترونیکی با رمزنگاری بلادرنگ و هوش مصنوعی در راستای تشخیص تقلب استفاده کرد. به گزارش المیادین، این صندوقها – با همکاری شرکتهای کرهای و اماراتی – نرخ خطا را به زیر ۰.۱ درصد رساندند و زمان شمارش را از هفتهها به روزها کاهش دادند. اپلیکیشن «صندوق» برای گزارش زنده تخلفات با GPS و سیستم بلاکچین در حوزههای پرخطر مانند موصل تست شد و پهپادهای نظارتی با هوش مصنوعی جمعیت را اسکن کردند. گزارش رویترز هم بر «کارایی بالای دستگاههای الکترونیکی بدون نقص» تأکید میکند، هرچند همواره در طول برگزاری، نگرانیهایی از هک سایبری وجود داشت. این نوآوریها، طبق گزارش نیویورک تایمز، مشارکت را تقویت کردند؛ اما نیاز به آموزش بیشتر برای رأیدهندگان روستایی را برجسته میکند.
نتایج نهایی و چالشهای پیش رو
به گزارش شفق نیوز، نتایج نهایی پس از بررسی اعتراضها (تا دو روز آینده) و تأیید دادگاه عالی فدرال، احتمالاً تا پایان نوامبر اعلام میشود. بزرگترین فراکسیون نخستوزیر را تعیین میکند؛ اما فشارهای خارجی مانند تقاضای آمریکا برای خلع سلاح شبهنظامیان مورد حمایت ایران، بر فرایند سایه افکنده است. به نقل از والاستریت ژورنال، السودانی در پی «استقلال متعادل» از واشنگتن و تهران است. سید عمار الحکیم، رهبر جریان حکمت، آن را «مفصل کلیدی برای ثبات» خواند؛ ولی آیا این انتخابات تغییری واقعی به ارمغان میآورد؟ زمان و شاید مذاکرات پنهان، پاسخ خواهد داد.
خبرنگار: نیکپندار
نظر شما